'Biyolojik Çeşitlilik’ İçin Hangi Köy Niçin Seçildi ?

“Malatya’daki Biyolojik Çeşitliliğe Dayalı Geleneksel Bilginin (BGB), Kayıt Altına Alınması”na ilişkin Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nün projesi işine ilişkin ihale dokümanlarında saha çalışması yapılacak kırsal mahallelerin (köylerin) isimleri ve bu köylerin seçilmelerinin gerekçeleri de açıklandı.

Merkezi Malatya’da Doğa Koruma ve Milli Parklar Bölge Müdürlüğü – Malatya Şube Müdürlüğü tarafından hazırlanan ve Şube Müdür Vekili Bekir Korkmaz, Biyolog Çiğdem Demirhan ve Orman Mühendisi Ender Yıldırır imzası taşıyan “Köy Seçim Tablosu” na göre, “Malatya’daki biyolojik çeşitliliğe dayalı geleneksel bilginin (BGB), kayıt altına alınması” projesi için 13 ilçeden 60 köy seçildi.

Projede çalışacak akademisyenler 16 aylık projenin 2 ayını bu köyleri ziyaret ederek, köyün biyolojik çeşitlilik mirası hakkında köy halkından, köy arazisi incelemelerinden, köy üretim biçimlerinden ve kültürel ve çevresel özelliklerin derlenmesinden elde edilecek bilgileri  toplayacak.

Köylerin temsil ettiği ekosistemlerin dikkate alınarak yapılan seçime göre, köylerin biyolojik çeşitliliği Dağ Ekosistemi, Orman – Dağ Ekosistemi, Orman Ekosistemi, Ova Ekosistemi, Bozkır Ekosistemi bağlamında ele alınacak.

Köylerin seçiminde, biyolojik çeşitlilik açısından zenginlik, zengin habitat, doğal yapıları barındırma, flora açısından zenginlik, tarihi ve kültürel açıdan zenginlik, eski yerleşim yeri olması, arkeolojik yapıları barındırması, uzak yerleşim yeri olması, şifalı su kaynaklarına sahip olması gibi etkenlerin rol oynadığı gözlemlendi.

Buna göre, “Malatya’daki biyolojik çeşitliliğe dayalı geleneksel bilginin (BGB), kayıt altına alınması” projesinde örnek köyler olarak seçilen köylerin, seçilme gerekçeleri şöyle açıklandı:

Akçadağ Levent: Levent Vadisinin biyolojik çeşitlilik açısından zengin olması.

Akçadağ Bayramuşağı:  Hedef türlerce zengin habitat olması.

Akçadağ Harunuşağı: Hedef türlerce zengin habitat olması.

Akçadağ Keklikpınarı: Doğal yapıları barındırması ve flora açısından zengin olması.

Akçadağ Ören:  Flora açısından zengin olması.

Arapgir Onar: Tarihi ve kültürel zenginliğe sahip olması

 Arapgir Suceyin (Taşköprü): Tarihi ve doğal yapılara sahip olması. Göç yolu üzerinde olması

Arapgir Ormansırtı (Cücügen): Eski yerleşim yeri olması.

Arapgir Yaylacık: Eski yerleşim yeri olması

Arapgir Kayakesen: Tarihi yapıları barındırması.

Arguvan Kızık: Balıklı gölün varlığı ve Geleneksel Türkmen geleneklerinin sürdürülmesi

Arguvan İsaköy: Arkeolojik yapıları barındırması. Eski yerleşim yeri olması

Arguvan Koyuncu (Gürge): En uzak dağ köyü olması.

Arguvan Ermişli: Kültürel zenginliğe sahip olması.

Battalgazi İspendere ( Bulutlu köyü):Şifalı içmesuyunun bulunması.

Battalgazi Çamurlu: Hedef türlerce zengin habitat olması.

Battalgazi Erenli (Bahri):  Şehir merkezinden uzak olması. Tarihi yapıları barındırması.

Battalgazi Uluköy: Uzak dağ köyü olması.

Darende Ayvalı:  İlçe merkezine uzak olması, komşu ilçelerin sınırında yer alması, barındırmış olduğu kültürel zenginlik, flora zenginliği

Darende Ağılbaşı:  İlçe merkezine uzak olması, komşu ilçelerin sınırında yer alması, barındırmış olduğu kültürel zenginlik, flora zenginliği

Darende Balaban: Kadim bir ulaşım güzergahı üzerinde yer alması ve sahip olduğu kültürel zenginlik, özgün kerpiç mimarisi ile ünlü Balaban evleri ve Balaban icmecesinin varlığı.

Darende Günpınar : İlçenin 8 km uzağındaki ülkemizin birkaç tabii şelalesinden birisi olan Günpınar şelalesinin yer alması.

Darende Irmaklı:  Flora açısından zengin olması.

Doğanşehir Eskiköy: Hedef türlerce zengin habitata sahip olması ve eski bir yerleşim yeri olması.

Doğanşehir Polat:  İlçenin geçiş güzergahında olması sebebiyle Tarım ve hayvancılıkta ticaret merkezi haline gelmesi.

Doğanşehir Karanlıkdere: Doğal yapısı ve uzak köy olması.

Doğanşehir Dedeyazı: Flora yönünden zengin olması.

Doğanyol Gökçe: (Ağvan) Geleneksel faaliyetler.

Doğanyol Konurtay: Balıkçılığın geçim kaynağı olması.

Doğanyol Gevheruşağı:  Uzak dağ köyü olması ve flora yönünden habitatının zengin olması.

Doğanyol Koldere: Şiro Çayı özellikli alan içinde yer alması.

Hekimhan Güzelyurt:  Biyolojik çeşitlilik yönünden zengin olması

Hekimhan Kozdere:  Biyolojik çeşitlilik yönünden zengin olması

Hekimhan Basak:  Geleneksel faaliyetlerin devam etmesi. Yöresel halk kıyafeti yapımı.

Hekimhan Ballıkaya:  Doğal yapıların olması (mağara)

Hekimhan Köylü köyü: Biyolojik çeşitlilik yönünden zengin olması, vadi arasında yer alması.

Kale Kozluk: Kültürel ve toplumsal zenginlikleri taşımaktadır.

Kale Kıyıcak:  Karakaya Baraj Gölüne yakın olması. Karakaya Baraj Gölü altında kalan Pirot Höyük (İkiz Höyük), Kale’de çok eski zamanlardan beri yerleşimin olduğunu göstermektedir.

Kale Akuşağı: Yükseltisi fazla, vadi arasında.

Kale Bentköy: Kubbe Dağına yakın olması

Kale Kaleköy : Tarihi kale surları bulunmaktadır.

Kuluncak Alvar: Sıcak su kaynağı, (Tarihi Hamam yeri) dinsel ve kültürel yapılar barındırması.

Kuluncak Bicir: Krom madeni sahasında maden çıkarımı ile oluşan yapay göl, Roma Dönemine ait bir yamaç yerleşimi olması muhtemeldir. Dini yapılar barındırması.

Kuluncak Kızılhisar: Hedef türlerce zengin habitat

Kuluncak Başören: Eski yerleşim yeri olması.

Kuluncak Kaynarca: Tarihi yapıları barındırması eski yerleşim yeri olması. Geometrik, bitkisel ve stilize hayvan motifleri bulunan yer mozaiği bulunmaktadır. Tosunbükü mezrasında yamaç paraşütü yapılmaktadır.

Pütürge Yandere:  Hedef türlerce zengin habitat olması.

Pütürge Arıtoprak: Kubbe dağı yamacında yer alması.

Pütürge Bölünmez: Hedef türlerce zengin habitat olması.

Pütürge Orman içi Köyü:  Ormaniçi köyündeki aslan kabartması, çınar ağacı anıt ağaç yapılarını barındırması.

Pütürge Uzuntaş: Perieş (Dilbersen) kalesi bulunmaktadır.

Yazıhan Buzluk:  Ansur kaya mağaralarında Yontma Taş Devri ve Hitit Uygarlıklarının izlerine rastlanır.

Yazıhan Epreme:  Tarihi yapıları barındırması

Yazıhan Fethiye: Tarihi yapıları barındırması.

Yazıhan Tahtalı: Uzak dağ köyü olması.

Yazıhan Karaca: Eski yerleşim yeri olması.

Yeşilyurt Salkonak:  En uzak dağ köyü olması.

Yeşilyurt Gözene:  En uzak dağ ve ova köyü olması tarihi ipek yolu üzerinde olması

Yeşilyurt Gündüzbey:  Doğal güzellikleri barındırması

Yeşilyurt Kadiruşağı: Eski Türkmen köyü yerleşim yeri olması